Οι κολπίτιδες είναι ένα συχνό φαινόμενο κατά την εφηβεία και είναι ένας από τους πιο συνηθισμένους λόγους για τους οποίους μία νεαρή γυναίκα απευθύνεται στον ιατρό. Ο όρος κολπίτιδα εκφράζει μία φλεγμονή του κόλπου, η οποία μπορεί να οφείλεται σε διάφορα αίτια. Συνήθως προκαλείται από λοιμώδεις παράγοντες όπως μύκητες, βακτήρια ή παράσιτα, αλλά μπορεί να είναι συνέπεια ερεθισμού από ταμπόν, από χημικά που περιέχονται σε καθαριστικά, καλλυντικά κ.τ.λ.
Τα αίτια και επομένως τα συμπτώματα της κολπίτιδας διαφέρουν ανάλογα με την ηλικία και τη σεξουαλική δραστηριότητα της γυναίκας. Σε γενικές γραμμές οι νεαρές γυναίκες που δεν έχουν ξεκινήσει τις σεξουαλικές επαφές παρουσιάζουν συχνότερα αιδοιοκολπίτιδες, δηλαδή φλεγμονή του κατώτερου τμήματος του κόλπου και των έξω γεννητικών οργάνων. Τα αίτια τις περισσότερες φορές είναι μικροοργανισμοί, κυρίως μύκητες, που αναπτύσσονται λόγω διαταραχής τις κολπικής χλωρίδας, ενώ τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα σπανίζουν σε αυτή την ομάδα γυναικών, και όταν παρουσιάζονται πρέπει να παραπέμπουν τους γονείς στη διερεύνηση της δραστηριότητας της έφηβης. Επίσης είναι συχνές οι κολπίτιδες από βακτήρια που προέρχονται από την πρωκτική περιοχή, λόγω ακατάλληλου τρόπου σκουπίσματος ή πλυσίματος μετά την αφόδευση. Αντιθέτως, οι γυναίκες που έχουν ενεργή σεξουαλική ζωή μπορούν να παρουσιάσουν κολπίτιδες και τραχηλίτιδες σαν συνέπεια κάποιου σεξουαλικώς μεταδιδόμενου νοσήματος.
Τα συμπτώματα της κολπίτιδας είναι κυρίως αυτά της φλεγμονής, δηλαδή ερυθρότητα, οίδημα, καύσος (τσούξιμο), κνησμός (φαγούρα) και όταν συνυπάρχει κάποια λοίμωξη μπορούν να παρουσιαστούν άτυπες εκκρίσεις. Τα χαρακτηριστικά των εκκρίσεων διαφέρουν ανάλογα με τον παράγοντα που προκαλεί τη λοίμωξη. Οι μύκητες συνήθως παράγουν λευκές, παχιές εκκρίσεις και η παρουσία τους συχνά συνοδεύεται από έντονο κνησμό και ερυθρότητα στα έξω γεννητικά όργανα. Οι βακτηριακές κολπίτιδες από την άλλη παράγουν πιο ρευστές, γκριζόλευκες, δύσοσμες εκκρίσεις, με τη χαρακτηριστική μυρωδιά “ψαριού”. Οι Τριχομονάδες προκαλούν έντονο κνησμό και κιτρινοπράσινες εκκρίσεις, ενώ προσβάλλουν χαρακτηριστικά τον τράχηλο της μήτρας. Τα Χλαμύδια και το Μυκόπλασμα προκαλούν βλεννώδεις εκκρίσεις και συχνά συνοδεύονται από κνησμό, ενώ μπορούν να μεταναστεύσουν στα έσω γεννητικά όργανα προκαλώντας ενδομητρίτιδες ή σαλπιγγίτιδες, με δυσμενείς συνέπειες στη μελλοντική αναπαραγωγική ικανότητα της γυναίκας.
Είναι σημαντικό σε αυτό το σημείο να σημειωθεί ότι πολλές φορές μία κολπίτιδα μπορεί να μη δώσει κάποια σημαντική συμπτωματολογία και να περάσει απαρατήρητη και, ενώ στην πλειοψηφία των περιπτώσεων είναι άκακη και χωρίς επακόλουθα, ορισμένες φορές μπορεί να γίνει αιτία καταστάσεων οι οποίες, όπως ήδη επισημάναμε, μπορεί να έχουν συνέπειες στο αναπαραγωγικό δυναμικό της γυναίκας. Γι’ αυτόν το λόγο είναι σημαντικό μία γυναίκα να επισκέπτεται συστηματικά το γυναικολόγο της από την έναρξη των σεξουαλικών επαφών.
Η διάγνωση της κολπίτιδας γίνεται από τον ιατρό. Ένα λεπτομερές ιστορικό και η γυναικολογική εξέταση πολλές φορές αρκούν στο να κατευθύνουν τον ιατρό ως προς την αιτία της κολπίτιδας. Η ηλικία της γυναίκας και οι σεξουαλικές της συνήθειες δίνουν σημαντικά στοιχεία. Το ίδιο και ορισμένες καταστάσεις που μπορούν να διαταράξουν τη χλωρίδα του κόλπου, όπως η λήψη αντιβίωσης, η έντονη και συχνή εφίδρωση λόγω αθλητικών δραστηριοτήτων, η χρήση πισίνας και η χρήση ακατάλληλων καθαριστικών για την ευαίσθητη περιοχή. Τους καλοκαιρινούς μήνες η χρήση ταμπόν, η αμέλεια στην αλλαγή του βρεγμένου μαγιό και στη χρήση προσωπικής πετσέτας προδιαθέτουν σε συχνές μυκητιάσεις. Τα χαρακτηριστικά της ενόχλησης και των εκκρίσεων επίσης δίνουν πολύτιμα στοιχεία. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει η διάγνωση να επιβεβαιώνεται με μία καλλιέργεια του κολπικού εκκρίματος και να χορηγείται η κατάλληλη θεραπεία. Η εξέταση είναι εντελώς ακίνδυνη και δεν επιφέρει τραυματισμούς, ακόμα και όταν ο παρθενικός υμένας είναι ακέραιος.
Η θεραπεία της κολπίτιδας πρέπει να είναι στοχευμένη και αποτελεσματική, ειδικά στην εφηβεία όπου είναι σημαντική η διατήρηση της καλής αναπαραγωγικής υγείας. Είναι πολύ λάθος, αν και συχνό φαινόμενο, η νεαρή γυναίκα να παίρνει από μόνη της κάποια αγωγή από το φαρμακείο. Ο ιατρός μπορεί να χορηγήσει μία εμπειρική θεραπεία, σύμφωνα με την κλινική εικόνα, ενώ αναμένονται τα αποτελέσματα της καλλιέργειας. Συνήθως οι θεραπείες είναι απλές και συχνά αρκεί κάποιο τοπικό σκεύασμα, αλλά είναι σημαντικό να εκτελούνται επιμελώς, καθώς μία απλή λοίμωξη, αν παραμεληθεί, μπορεί να έχει σοβαρότατες συνέπειες. Επίσης, ανάλογα με τα αίτια που προκάλεσαν την κολπίτιδα, ο ιατρός μπορεί να συστήσει στη γυναίκα τρόπους και συνήθειες που θα την προστατεύσουν από μελλοντικές υποτροπές.
Τέλος, αξίζει να αναφέρουμε ότι η εφηβεία είναι μία πολύ τρυφερή, αλλά και ιδιαίτερη φάση στη ζωή μίας γυναίκας. Είναι μία φάση ανακάλυψης του σώματός της, αλλά και απειρίας. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντική η συνεργασία των γονιών, οι οποίοι θα πρέπει να δείξουν κατανόηση στα ευαίσθητα θέματα της νεαρής γυναίκας και να αναπτύξουν σχέσεις εμπιστοσύνης μαζί της, ώστε να μπορέσουν να τη βοηθήσουν με τον καλύτερο τρόπο, όταν παρουσιαστεί η ανάγκη. Ο γυναικολόγος είναι ένας ισχυρός σύμμαχος σε αυτό και είναι σε θέση να καθοδηγήσει την έφηβη, αλλά και να απαντήσει ενδεχομένως στις απορίες των ενηλίκων. Είναι πολύ σημαντικό, λοιπόν, η νεαρή γυναίκα να έχει μία συνάντηση με το γυναικολόγο ή τον παιδίατρό της και να συζητήσουν μαζί τι πρέπει να αναμένει και πώς να προστατευτεί από τις ανεπιθύμητες ενέργειες της ενηλικίωσης!
